Cách tắm cho trẻ sơ sinh rất quan trọng, đòi hỏi bạn phải thật cẩn thận vì bé còn rất nhỏ, dễ bị nhiễm trùng rốn hay nước rơi vào tai, mắt bé.
Trong 48 giờ sau sinh, để duy trì chất nhờn bảo vệ da, bạn không nên tắm cho trẻ. Lúc này, trẻ sơ sinh chưa rụng rốn (trẻ thường rụng sau một tuần), việc tắm cho trẻ sơ sinh, đặc biệt là khi bé chưa rụng cuống rốn khiến nhiều bố mẹ bối rối nếu sinh con lần đầu. Tuy nhiên, nếu nắm rõ cách thực hiện và xử lý tốt, bạn có thể biến giờ tắm trở nên vui vẻ và làm con yêu cảm thấy thích thú mỗi khi được chạm vào nước.
Chuẩn bị trước khi tắm cho trẻ sơ sinh
Chuẩn bị dụng cụ: Hai chậu tắm, nước ấm, khăn xô nhỏ, khăn tắm sạch, sữa tắm cho trẻ sơ sinh, áo, tã sạch, cồn 70 độ, nước muối sinh lý 0,9%.
Chuẩn bị cho bé: Xoa nhẹ toàn thân cho trẻ.
Chuẩn bị nơi tắm: Chọn nơi kín gió, nếu thời tiết lạnh cần có đèn sưởi. Thời gian tắm lý tưởng cho trẻ là gần trưa hoặc giữa buổi chiều.
Các bước tắm cho trẻ sơ sinh
Trẻ sơ sinh chưa rụng rốn
Thông thường, khi mới chào đời, các bé sơ sinh chưa cần tắm ngay. Các cô hộ lý thường dùng khăn bông mềm và ấm áp để lau sạch phần nước ối cùng máu dính trên mình bé. Sau đó, bé sẽ được đưa đến bên mẹ để thực hành da tiếp da hoặc được quấn khăn và đặt nằm gần mẹ.
Nếu quan sát con kỹ hơn, người mẹ sẽ nhận thấy trên làn da bé sơ sinh được bao phủ một lớp mỏng có dạng sáp với tác dụng giúp duy trì thân nhiệt bé khi còn nằm trong nước ối, chống nhiễm khuẩn trong khi sinh.
Lúc này, cơ chế thân nhiệt của bé chưa được ổn định, nên phải đợi đến ngày hôm sau bé mới đem đi tắm. Ở tất cả các bệnh viện phụ sản, việc tắm cho trẻ sơ sinh lần đầu tiên luôn được tiến hành vào ngày đầu sau khi sinh.
Tắm cho trẻ sơ sinh lần đầu tiên nên được tiến hành vào ngày đầu sau khi sinh
Tất nhiên, điều này còn phụ thuộc vào quyết định của bố mẹ. Nếu bạn vẫn chưa sẵn sàng để con tắm, trì hoãn thêm 1-2 ngày cũng không phải là vấn đề lớn. Đặc biệt khi để lâu, lớp chất có thể trở thành môi trường cư trú cho nhiều loại vi khuẩn.
Cách tắm cho trẻ sơ sinh chưa rụng rốn cũng không khác biệt so với cách tắm cho các bé sơ sinh bình thường khác.
Đầu tiên, mẹ sẽ dùng khăn sạch hoặc bông y tế nhúng nước ấm lau mắt, mặt và tai cho bé.
Tiếp đến, nhẹ nhàng gội đầu cho bé, nên cẩn thận để nước không rơi vào tai bé.
Vốc nhẹ nước lên người bé và nhẹ nhàng dùng bông tắm xoa bọt sữa tắm lên toàn thân bé. Chú ý đến những vị trí như cổ, nách, cổ tay, bẹn, cổ chân. Thông thường, các bé sơ sinh thường rất tròn trịa và mẹ cần làm sạch các nếp gấp trên, bởi mồ hôi và bụi bẩn dễ làm bé bị hăm.
Nhẹ nhàng rưới nước sạch để rửa sạch toàn bộ sữa tắm trên người của trẻ.
Dùng khăn tắm bao bọc cơ thể bé và lau khô
Bôi kem chống hăm và mặc tã cho bé
Trẻ sơ sinh đã rụng rốn
Cách tắm cho trẻ sơ sinh đã rụng rốn về căn bản vẫn tương tự như cách tắm cho trẻ sơ sinh chưa rụng rốn, cả về nguyên tắc, công đoạn chuẩn bị hay các bước tắm. Tuy nhiên, khi bé đã rụng rốn rồi, mẹ sẽ thoải mái hơn trong một số thao tác tắm bé cũng như chăm sóc vùng rốn cho bé.
Bước 1: Lau sạch vùng sinh dục rồi đến vùng hậu môn trước khi tắm cho bé.
Bước 2: Cởi bỏ toàn bộ quần áo, mũ, bao tay, bao chân của bé, sau đó quấn bé trong một khăn tắm sạch, ấm.
Bước 3: Bế bé trên tay đúng tư thế: cánh tay mẹ đỡ lưng bé, bàn tay mẹ đỡ đầu bé.
Bước 4: Rửa mặt theo thứ tự: mắt, mũi, tai, mồm.
Một bàn tay nâng đầu và thân bé cao hơn chân bé. Nhúng khăn vải vào nước sạch, vắt nhẹ để cho khăn vẫn còn ướt, dùng 2 góc khác nhau nhẹ nhàng lau hai mắt từ khóe mắt trong ra ngoài đuôi mắt, xoay hai góc còn lại lau lần 2.
Xả khăn lại lau mặt từ giữa dọc theo mũi ra hai bên tai, tránh đưa sâu vào trong tai, lau kỹ vùng vành tai ngoài, vùng sau tai và nếp gấp cổ.
Bước 5: Gội đầu
Làm ướt tóc. Cho sữa tắm gội vào khăn vải thứ nhất, đánh bọt và thoa đều lên tóc bé. Nhúng khăn vải thứ 2 vào chậu nước sạch, vắt nhẹ và xả sạch đầu. Dùng khăn vải thứ 3 lau khô đầu bé.
Lưu ý: Nếu trời lạnh, nên rửa mặt trước, tắm thân mình, quấn khăn giữ ấm trẻ, rồi gội đầu sau và lau tóc bé cho thật khô và đội mũ để giúp bé khỏi bị mất nhiệt.
Bước 6: Tắm toàn thân còn lại (khi rốn đã rụng và sẹo đã khô):
Đây chính là bước khác biệt nhất trong công đoạn tắm cho bé sơ sinh đã rụng rốn so với tắm cho bé sơ sinh chưa rụng rốn. Nếu bé chưa rụng rốn, mẹ chỉ có thể tắm từng phần thân cho con, tránh làm ướt rốn. Thì giờ đây, khi bé đã rụng rốn, mẹ có thể thoải mái cho bé tắm toàn thân được rồi!
Mẹ hãy ấn 1 lần mạnh vào nắp chai sữa tắm gội để hòa sữa tắm gội vào chậu nước tắm. Sau đó, mẹ đặt bé vào chậu sao cho nước với mức nước chỉ ngập đến hông bé. Dùng khăn vải lau toàn thân bé, chú ý các nếp gấp: cổ, nách, bẹn, khoeo… Sau đó rửa lại bằng nước sạch.
Bước 7: Lau khô toàn thân bé. Xoa một lớp sữa dưỡng ẩm lên toàn thân và mát-xa nhẹ nhàng để sữa thấm vào da.
Bước 8: Mặc quần áo cho bé. Chỉ mang bao tay và tất khi bé chưa đầy tháng (lộn mặt phải vào trong để các sợi vải không siết vào ngón tay, ngón chân của bé).
Bước 9: Vệ sinh vùng rốn cho bé.
Bước 10: Vệ sinh mắt, mũi, tai cho bé.
Chăm sóc bé sơ sinh sau khi tắm
- Quấn bé vào khăn và thấm khô người bé từ đầu xuống chân kể cả bộ phận sinh dục
- Nhỏ 1 giọt nước muối sinh lý vào mắt, mũi của bé. Nhỏ vào miếng rơ lưỡi, rơ lưỡi cho bé
- Dùng tăm bông lau khô vành tai bé
- Nhỏ vài giọt nước muối sinh lý vào tăm bông vệ sinh xung quanh cuống rốn
- Mặc tã cho bé, tránh tã cọ sát vào rốn
- Mặc quần áo, xoa chút dầu tràm vào 2 tay bạn rồi chà lại vào người bé ở lồng ngực và lưng, lòng bàn tay, bàn chân. Mang bao tay, bao chân vào cho con. Ôm con vào lòng để con được ấm áp.
Những chú ý cần tránh khi tắm cho trẻ sơ sinh
Khi tắm cho trẻ sơ sinh, phụ huynh cần phải tránh những sai lầm sau đây để không ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của bé về sau này.
Tắm quá lâu
Đây là sai lầm mà nhiều người mắc phải vì muốn con được sạch sẽ. Việc tắm cho bé quá lâu sẽ làm da bị khô hơn, bong tróc và ảnh hưởng đến sự tiết bã nhờn của trẻ. Hợp lý nhất là chỉ nên tắm cho bé trong 10 phút. Đối với trẻ dưới 1 tháng tuổi thì nên tắm trong thời gian 5 phút.
Tắm hàng ngày cho trẻ
Vì trẻ sơ sinh tương đối sạch và ít mồ hôi nên cha mẹ không nhất thiết phải tắm cho trẻ mỗi ngày. Đối với những ngày thời tiết se lạnh, có thể dùng khăn ấm lau rửa cơ thể bé. Chú ý vệ sinh những khe, nếp gấp của da và bộ phận sinh dục. Với trẻ sơ sinh, bé có thể bị nhiễm lạnh và khô da nếu tắm quá nhiều. Có thể tắm cho trẻ vào mùa hè nhiều hơn mùa đông vì trong điều kiện thời tiết nóng, bé sẽ đổ mồ hôi nhiều, rất dễ mắc các bệnh về da nếu không được vệ sinh cơ thể cẩn thận.
Làm ướt rốn bé
Vì rốn là bộ phận nhạy cảm nhất của bé sơ sinh nên cha mẹ cần phải biết cách tắm cho trẻ sơ sinh chưa rụng rốn. Thông thường, cuống rốn của trẻ sẽ khô trong vòng 3-7 ngày. Tuy nhiên, những trẻ có cuống rốn dày có thể mất thời gian lâu hơn. Trong thời gian bé chưa rụng rốn, cần phải giữ không được để nước dính vào cuống rốn của trẻ, tránh nhiễm trùng. Phải vệ sinh rốn cho bé bằng tăm bông, nước ấm và dung dịch riêng biệt. Lưu ý các thao tác phải làm thật nhẹ nhàng, không kỳ cọ mạnh bởi rất dễ gây ra những tổn thương nghiêm trọng.
Gội đầu cho trẻ trước tiên
Đây là một thói quen không tốt thường hay thấy ở nhiều bậc cha mẹ. Nên gội đầu cho bé sau khi đã vệ sinh mặt để não bộ kịp thời tiếp nhận và thích ứng với những thay đổi của cơ thể. Ngoài ra, một điều cần lưu ý là sau khi gội đầu phải lau khô ngay, không để nước chảy vào tai trẻ.
Nhiệt độ nước tắm không phù hợp
Khi tắm cho trẻ sơ sinh, dùng nước quá nóng hoặc quá lạnh đều ảnh hưởng tới làn da nhạy cảm, mỏng manh của trẻ. Sai lầm của nhiều người là chỉ cảm nhận bằng tay nhiệt độ ở bề mặt chậu trong khi nước ở mặt chậu và đáy chậu có nhiệt độ khác nhau.
Vì vậy, phụ huynh cần lưu ý khi pha nước tắm thì phải đảm bảo nước đủ độ ấm, khoảng 37-38 độ C là phù hợp nhất. Để chính xác nhất thì nên dùng nhiệt kế để đo nhiệt độ nước tắm cho bé.
Kiêng tắm khi trẻ bị sốt
Khi bé sơ sinh bị sốt, cha mẹ cần đưa con tới bệnh viện để được thăm khám và điều trị kịp thời. Ngoài ra, việc tắm cho trẻ khi bị sốt giúp làm giảm nhiệt độ cơ thể và thường sẽ không gây ra nguy hiểm như nhiều người lầm tưởng. Tuy nhiên, việc tắm cho bé khi sốt cần phải đảm bảo một số điều: Tắm trong phòng kín gió; Pha nhiệt độ nước thấp hơn nhiệt độ cơ thể bé khoảng 2 độ C. Nếu nước quá lạnh thì có thể gây sốc nhiệt cho trẻ. Nên tắm nhanh cho bé trong khoảng 5 phút rồi lau khô người trẻ, mặc quần áo thông thoáng.
Vệ sinh bộ phận sinh dục quá mạnh
Cha mẹ không nên chà mạnh vào bộ phận sinh dục của con. Đối với bé gái thì không được đưa sát tay để rửa vào bên trong và chỉ dùng nước thông thường, tuyệt đối không sử dụng xà phòng và các loại dung dịch tẩy rửa khác. Còn với bé trai thì không nên dùng sức để cọ rửa đầu dương vật.
Không chuẩn bị đầy đủ đồ dùng cần thiết trước khi tắm cho trẻ
Đồ dùng để tắm cho bé không đơn giản như đối với người lớn. Thế nên trước khi tắm cho bé, phụ huynh cần chuẩn bị đầy đủ tất cả những thứ cần thiết như: chậu dài, chậu tròn, sữa tắm, dầu gội, khăn tắm, tã giấy, quần áo, bao tay, bao chân, những dụng cụ vệ sinh…
Tắm cho bé ở nơi thoáng gió
Cha mẹ phải hết sức cẩn thận tránh điều này vì khi tắm ở nơi thoáng gió, trẻ có thể bị lạnh và bị cảm, ngay cả trong mùa hè nóng bức.
Cho bé ăn ngay sau khi tắm
Sau khi tắm, vì các mạch máu ngoại biên sẽ giãn ra nên việc cung cấp máu trong cơ thể của trẻ bị giảm. Lúc này, nếu cho bé ăn ngay, máu được chuyển đến đường tiêu hóa của trẻ ngay lập tức làm nhiệt độ trong cơ thể giảm, bé sẽ cảm thấy lạnh. Vì thế phụ huynh không nên cho trẻ ăn ngay sau khi tắm mà có thể cho con uống một chút nước ấm.
Việc tránh những sai lầm nêu trên sẽ giúp các bậc cha mẹ biết cách tắm cho trẻ sơ sinh một cách hợp lý, khoa học và giúp trẻ cảm thấy thoải mái, vui vẻ hơn.
Thời gian tắm quá muộn
Rất nhiều người nghĩ rằng việc tắm cho con sau 16 giờ chiều ngay cả khi trời lạnh sẽ làm bé được sạch sẽ nhất. Tuy nhiên, trên thực tế, thời gian tốt nhất để tắm cho trẻ là từ 14 giờ đến trước 16 giờ mỗi ngày.
Khi bé lớn hơn một chút, bạn có thể tắm cho bé trong bồn tắm lớn và không quên tắm nắng cho bé hằng ngày để bé được hấp thụ vitamin D giúp xương cứng cáp.
> [Hướng dẫn] tắm nắng cho trẻ theo chỉ dẫn của chuyên gia
Việc tắm cho trẻ sơ sinh là công việc cực quan trọng mà bà mẹ nào cung phải trải qua. Giữ cơ thể trẻ luôn thơm tho, sạch sẽ để đảm bảo sức khỏe giúp trẻ phát triển tốt nhất.
